خوانا

پایگاه خبری تحلیلی

» . . .

آخرین اخبار

تاریخ انتشار : ۳۰ فروردین ۱۳۹۴ - ۱۰:۱۱
کد خبر : 22201
Share

سد گتوند؛ از دیدگاه موفقیت سازه ای تا معضل شوری آب

عضو کمیته علمی کنفرانس ملی رودخانه کارون با اشاره به وضعیت کنونی سد گتوند گفت: از آنجایی که برخی کارشناسان كمتر به وجود مشكل شوري آب اعتراف دارند و بيشتر بر سرمايه­گذاري و منافع حاصل از پروژه تاكيد دارند توصيه مي­شود كه مسئولين متولی، بهره­برداري توام با علاج بخشي اين سد را به سازمانها و کارشناسانی واگذار کنند که به 2 واقعيت­ سد يعني موفقيت در اهداف طرح و وجود معضل عظيم شوري واقف هستند.

كاظم حمادي اظهارکرد: نقش پر اهميت سد مخزني گتوند در تامين نياز­هاي آبي جلگه خوزستان، كنترل و ذخيره سيلاب و توليد انرژي برقآبي بر كارشناسان منابع آب كشور و استان روشن است و نيازي به تكرار آن نیست.
وی افزود: سيستم سد با وضعيت آورد فعلي توانايي پاسخ به بارگذاري بيشتر در درون حوضه و يا انتقال از آن را ندارد. رودخانه مادر سد مخزني گتوند از نظر کمي و به ويژه کيفي دستخوش تغييرات زيادي شده و با مشکلات شديد زيست محيطي و تبعات اجتماعي به ویژه در پايين دست مواجه است.
حمادی تصریح کرد: مشكل اساسي مخزن سد گتوند وجود چينه­هاي انحلال پذير نمك به ویژه در سازند گچساران است كه شامل لايه هايي از مارن انيدريت و نمك می‌شود. حجم قابل ملاحظه­اي از نمك به طول چهار كيلومتر در بالادست سد و در تماس با آب دریاچه سد وجود دارد.
عضو کمیته علمی کنفرانس ملی رودخانه کارون با اشاره به این که دیدگاه‌های مختلفی درباره سد گتوند وجود دارد و مطرح است، گفت: ديدگاه اول بیشتر بر موفقيت سازه در توليد انرژي برق آبي و منافع حاصل از پروژه، ذخيره و تنظيم جريان آب خروجي از سد­هاي بالادست و بالاخره كنترل سيلاب حوضه مياني تمركز و تاکید دارد و كمتر به مشكلات كيفي ايجاد شده در پايين دست مي­پردازد و اصولاً صاحبان اين ديدگاه علاقمند هستند که نشان دهند شوري آب رودخانه كارون مستقل از بهره­برداري سد مخزني گتوند عليا بوده است.
وی در ادامه با اشاره به دیدگاه بهره برداران، اصناف كشاورزي، مصرف كنندگان سنتي و عمده آب در پايين دست، كارشناسان و محققان زمين شناسي، كارشناسان و طرفداران محيط زيست و تا حد زيادي كارشناسان وابسته به سازما­ن­ها و مؤسسات كشاورزي و محيط زيست خاطرنشان کرد: صاحبان این دیدگاه موفقيت­هاي سازه در اهداف سد را ناديده مي­گيرند و سعي دارند تا بر شوري ايجاد شده در درون مخزن و نسبت دهي اثرات شوري سامانه كارون به سد گتوند تمركز كنند. به طور خلاصه اين ديدگاه بيان مي­دارد كه شوري و كيفيت آب مخزن و خروجي آن به حدي رسيده كه سازه با عدم موفقيت و شكست مواجه شده است.
حمادی تصریح کرد: ديدگاه سوم نیز ديدگاه كارشناسان منابع آب خوزستان و كشور (منظور آن دسته از كارشناسان كه بطور مستقيم يا غير مستقيم با موضوع سد درگير هستند) است‎؛ اين ديدگاه يك ديدگاه ميانه و تاحدودی متمایل به سمت ديدگاه دوم به شمار می رود. اين تمايل به اين دليل است كه خروجي سد گتوند در ابتداي حوزه مصرف رودخانه مادر قرار دارد و هرگونه تغيير در شوري آب در ابتداي چرخه مصرف همانند قوانين فيزيكي تابش و بازتابش نور در آينه­هاي تخت، در پايين دست اثر مضاعف خواهد گذاشت.
وی افزود: اين دسته از كارشناسان ضمن پذيرش موفقيت سازه در تحقق اهداف خود (شامل تنظيم آب، توليد انرژي و كنترل سيلاب) به وجود شوري در مخزن و  اثرات پايين دست آن كاملاً واقف هستند اما تاخير در آبگيري و اعمال راه حل‌هاي مهندسي حتي در حين بهره­برداري را اولويت خود در علاج بخشي اين سرمايه ملي قلمداد مي­كنند که این راه حل خيلي دير عنوان شده است اما با سرعت بخشيدن به آن مي­توانیم شاهد كارایی لازم باشیم.
حمادی با بیان اینکه شبكه پايش شوري مخزن جوابگوي نياز محققان، مشاوران و كارشناسان دست اندر كار طرح نيست، خاطرنشان کرد: ضرورت اين شبكه صرفاً در آخرين مراحل اجرايي و در بدو آبگيري احساس و اعمال شد و در مدت آبگيري و بهره برداري نه تنها تكميل نشد بلكه به دلايلي پس­روي نيز داشت.
عضو کمیته علمی کنفرانس ملی رودخانه کارون اظهارکرد: ايراد اساسي به شبكه اين است كه سامانه پايش مخزن در طول، عرض و عمق مخزن به صورت سه بعدي عمل نمي­كند.
وی گفت: در حال حاضر مشاهدات شوري آب توسط كارفرما و از طريق مشاور به صورت نقطه­­اي اندازه­گيري می‌شود و سپس در اختيار سازمان مديريت منابع آب ايران قرار مي­گيرد. مجري و مشاور طرح هر دو با وجود داشتن متخصصان با سطح علمي و اجرايي بالا در زمينه طراحي و توسعه طرح­هاي منابع آب، هنوز هم تجربه كافي در زمينه سامانه پايش كيفي آب ندارند.
وی افزود: تجربه و مرجع اصلي پايش شبكه­هاي كيفيت منابع آب كشور از جمله مخازن سدها در دفتر مطالعات پايه منابع آب (سازمان مديريت منابع آب ايران) با تجربه حدود 60 ساله در زمينه پايش شوري در منابع آب سطحي و زير زميني، نهفته و موجود است و شاید این بخش اولين بخشي است كه مشكل سازند نمكي گچساران را رسماً مطرح كرد. در هر حال نياز است پايش شوري و حتي بيوپايش مخزن (در حال حاضر بحث بيوپايش در لايه­­هاي مياني و تحتاني مخرن گزارش نشده و احتمالاً صورت نگرفته است) از  بدو امر به اين سازمان دولتي که نسبتاً مستقل از بدنه كارفرما، مشاور، بهربرداران و مصرف كنندگان آب و محققان دانشگاهي است، ارجاع یابد.
حمادی عنوان کرد: معتقدیم اقدامات انجام شده در زمینه پایش و بررسی میزان شوری آب، براي پر حجم­ترين مخزن و سامانه پر آب كشور ناكافي است. اين نوع مديريت فقط بر شوري سطح نزديك و مماس با محور سد تمركز دارد و كل حجم مخزن را شامل نمي­شود.


پیوند کوتاه :


Telegram

نظرات بینندگان:

نام :
ایمیل :
* نظر:
* کلمه امنیتی:
 
پر کردن فیلد های ستاره دار (*) اجباری است.