دستفروشی پدیده ای است که این روزها و با نزدیک شدن به شب عید به یکی از معضلات اساسی خیابان های مرکزی شهر اهواز تبدیل شده است ولی شیوه برخورد با این پدیده هم بسیار مهم و اساسی به شمار می رود.
این روزها در اغلب خیابانهای مرکز شهر بساطی روی زمین پهن است و در کنار آن فروشنده ای در حال داد زدن است و می خواهد با هر روشی که شده مشتریان را به سوی خود جلب کند. با این حساب دست فروشی جرم نیست زیرا در قانون هیچ اشاره ای به غیرقانونی بودن این عمل نشده است. در حالی که برای ولگردی و گدایی چنین اشاره هایی وجود دارد.
اگر چه دست فروشی جرم نیست، اما آنچه دست فروشان انجام می دهند، مصداق تخلفاتی است که در قانون برای آن مجازاتهایی تعیین شده است؛ مثل عرضه خارج از شبکه، فرار از پرداخت مالیات و... وظیفه اصلی مبارزه با دست فروشی در کشور ما به عهده شهرداری ها محول شده است.
اما آیا می توان به دست فروشان به دید مجرم نگاه کرد که باید مجازات شوند یا این که آنها افرادی آسیب دیده هستند که نیازمند حمایتهای قانونی اند؟
رونق دستفروشی

این روزها و با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال حجم فعالیت دستفروش ها نیز افزایش یافته است و آنها به قول خودشان در این روزهای شب عید با تلاش فراوان خرج یک سال خود را درمی آورند. در بین دستفروش ها همه نوع فروشنده ای پیدا می شود. دستفروشان باسابقه، فروشندگان شهرستانی که برای شب عید به مرکز شهر اهواز آمده اند، مغازه دارهای دستفروش و حتی دانشجوها و آنهایی که در سایر ایام سال شغل دیگری دارند.
یکی از این دستفروشان با سابقه در مرکز شهر اهواز به خبرنگار مهر می گوید: تمام مشتریان و کاسبان قدیمی منطقه من را می شناسند. دستفروشان قدیمی معمولا جای ثابتی دارند و کسی جای آنها را اشغال نمی کند. همه این گوشه را سرقفلی من می دانند.

دستفروشان افراد آبرومندی هستند
 
یکی از دستفروش های هسته مرکزی اهواز نیز در گفتگو  با بیان مشکلات خود می گوید: درآمد ما در این کار بسیار ناچیز است. من ۱۲ سال است که به دستفروشی مشغول هستم و به طور مداوم با اعتراض مغازه داران مواجه می شویم.
عباس می افزاید: خیلی از کسانی که در اینجا به دستفروشی مشغول هستند افراد آبرومندی هستند به همین دلیل این وضعیت در شان آنها نیست و باید شهرداری مکانی مخصوص برای دستفروش ها و بساطی ها تهیه کند تا هم مورد اعتراض مغازه داران قرار نگیرند و هم سایر مشکلات حل شود.
وی تصریح می کند: البته شهرداری نباید از مکانی که در نظر گرفته می شود از دستفروش ها کرایه و پولی درخواست کند چرا که اینها افراد ضعیفی هستند و درآمد ناچیزی دارند.
احمد رضایی یکی از مغازه داران هسته مرکزی شهر اهواز نیز در خصوص دستفروشان با انتقاد شدید از بی توجهی مسئولان به اعتراض مغازه داران و اهالی این مسیر اظهار می کند: بارها به فرمانداری و شورا و شهرداری مراجعه کرده و نامه نوشته ایم اما کسی به فکر نیست.

بازار دست فروش های درب گجیل

وی تصریح کرد: با تجمع دستفروش ها در این مسیر ماهیت پروانه کسب و جواز کسب و اصناف زیر سئوال رفته است چرا که شهرداری از ما که مغازه دار هستیم و تمام مجوزها را داریم مالیات و عوارض می گیرد اما از دستفروش ها هیچ مبلغی دریافت نمی شود.
محمد تعمیری ادامه داد: توجیه برخی مسئولان این است که این دستفروش ها هم باید برای تامین زندگی خود درآمد داشته باشند اما حرف من این است که شما با حمایت از آنها و در اختیار گذاشتن فضای مناسب در مرکز شهر برای فعالیت آنها، در مقابل ده ها مغازه دار اطراف را بیکار کرده اید چرا که خیلی از دستفروش ها همین اجناسی که ما داریم به خصوص پوشاک را می فروشند. 
این روزها شهرداری با نصب اطلاعیه ای بزرگی در مناطق مختلف شهر اهواز از اقدامات خود برای مقابله با پدیده دستفروشی خبر می دهد ولی همه نگران هستند که مبادا برخورد با این دستفروشان که روز به روز بر تعداد آنها افزوده می شود، عواقب دیگری به همراه داشته باشد.
دست فروشان مجرم نیستند

نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی در این خصوص  گفت: پدیده دست فروشان در همه جای دنیا وجود دارد و ما باید به جای برخورد صریح و ضرب العجلی با این مسئله اوضاع را ساماندهی کنیم.
سید شریف حسینی افزود: ما نباید به دستفروشان به چشم افراد مجرم نگاه کنیم زیرا این افراد برای تامین هزینه های زندگی خود و خانوداه هایشان اقدام به این کار می کنند و در صورتی که دولت شغلی مناسب برای آنها مهیا می شد هیچگاه تن به این کار نمی دادند.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: از سوی دیگر وجود دست فروشان باعث می شوند تا قیمت اجناس در بازار کنترل شود و این مسئله مانع از افزایش قیمت های کاذب می شود.

لزوم شناسنامه دار شدن دست فروشان

قائم مقام کار تعاون و رفاه اجتماعی خوزستان نیز در گفتگو با مهر در این خصوص گفت: بنا بر قانون کار در صورتی می توان گفت فردی شاغل است که یک شخص حقوقی و حقیقی تحت عنوان کارگر و کارفرما وجود داشته باشد.

رضا میرانی افزود: دست فروشان بر اساس قانون کار شاغل محسوب نمی شوند اما در آمار مشاغل کاذب شمرده می شوند. این افراد در چرخه اقتصادی کشور نقشی ندارند اما با فروش اجناس، هزینه های زندگی خود را تامین می کنند.
وی تصریح کرد: باید سازمان های مربوطه همچون شهرداری و یا صنعت و معدن و تجارت تفاهم نامه ای امضا کنند تا بتوان این افراد را تحت پوشش قرار داد و امتیازاتی را در اختیارشان قرار داد.
قائم مقام کار تعاون و رفاه اجتماعی خوزستان با اشاره به لزوم شناسنامه دار شدن دست فروشان گفت: در ایام عید دستگاه های مربوطه، مجوزهای لازم را بری فروش میوه و مرکبات در اختیار دست فروشان قرار می دهند و این افراد در قالب قانون به فعالیت خود می پردازند.
وی تصریح کرد: در صورتی که دستفرشان شناسنامه دار شوند می توان مانع فروش کالاهای بی کیفیت آنها شد.

دست فورش

قائم مقام کار تعاون و رفاه اجتماعی خوزستان اظهار کرد: در همه کشور های دنیا این پدیده وجود دارد و دستگاه های متولی بر روی فعالیت آنها نظارت می کنند.

سید شریف حسینی  به تنهایی قادر به حل مشکل نیست

عضو شورای شهر اهواز نیز در این خصوص گفت: برای حل مشکلات دستفروشان نمی توان تنها از شهرداری انتظار داشت و باید همه ارگان های مربوطه با یکدیگر همکاری کنند و وارد عمل شوند.
غلامرضا سبز علی  افزود: بازاریان از وضعیت موجود بسیار گله مند هستند البته باید به این قشر از جامعه نیز حق داد زیرا این افراد به دولت مالیات پرداخت می کنند.
عضو شورای شهر اهواز با اشاره به اینکه بسیاری از دست فروشان از وضعیت مالی خوب برخوردار هستند، گفت: همه دست فروشان مستحق نیستند و برخی از آنها مغازه دار هستند به همین دلیل باید به این مسئله رسیدگی کرد.
وی با اشاره به رشد تصاعدی دست فروشان در شهر اهواز گفت: در همه دنیا پدیده دست فروشی با نظارت کامل از سوی ارگان های وی‌ژه وجود دارد.
سبزعلی تصریح کرد: دولت باید مکانی را مانند بازارچه برای این افراد در نظر گرفت زیرا سازمان شهرداری با جمع آوری این افراد نمی تواند مانع از استقرارشان در مکان دیگری شود.

دست فروشی جرم نیست

دست فروشی به تنهایی جرم نیست، اما ایجاد مزاحمت در معابر عمومی باعث به وجود آمدن بار ترافیکی و در نهایت شکایت شهروندان می شود و وضع نابسامانی را در شهر پدید می آورد که مستلزم برخوردی قانونی است.

البته این برخورد قانونی باید جنبه ساماندهی داشته باشد زیرا در صورتی که بدون برنامه ریزی و آینده نگری اقدام به جمع آوری این افراد شود پس از مدت کوتاهی باز هم در نقطه ای دیگر از شهر شاهد حضور دست فروشان خواهیم بود.
با نزدیک شدن به ایام عید به طور حتم مشکلات فراوان تری در این خصوص به وجود خواهد آمد. بر اساس تصمیم ستاد ساماندهی شهر اهواز باید دستفروشان تا نهم اسفند ماه سال جاری از هسته مرکزی شهر خارج شوند اما تاکنون هیچ اتفاقی در این زمینه به وقوع نپیوسته است.