شمارش معکوس برای آغاز فصل مدرسه شروع شده و چیزی به اول مهر نمانده است. دانش آموز، معلم و والدین همه و همه در تکاپوی آماده شدن برای آغاز سال تحصیلی جدید هستند اما این کمبود ها هستند که در آموزش و پرورش خوزستان حرف اول را می زنند.

پروژه مهر در گوشه و کنار استان برای مهیاسازی مدرسه ها در حال اجراست اما برخی مناطق با مشکلات جدی مواجهند. کمبود اعتبارات و منابع مالی از یک طرف، کمبود مدرسه و کلاس درس و از همه مهمتر کمبود معلم بخشی از این مشکلات هستند.

معلم کم داریم

این روزها همه از کمبود معلم و نیروی انسانی در آموزش و پرورش می گویند. مدرسه بدون معلم. مگر می شود؟ حتی نمی توان آن را تصور کرد. اصلا مدرسه را به معلمانش می شناسند نه چیز دیگری. حالا مدرسه های خوزستان معلم کم دارند. خیلی از معلم ها طی چند سال گذشته انتقالی گرفتند و از استان خارج شدند به گونه ای که اکنون در مقطع ابتدايي و رشته هاي علوم پايه هفت هزار و 83 کمبود معلم وجود دارد.

نیروی انسانی و منابع مالی، دو محور اساسی هستند که آموزش و پرورش به آنها وابسته است اما خوزستان در این دو محور اساسی با مشکلات فراوانی مواجه است. این را مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان می گوید.

محمد تقی زاده در این باره  می گوید: تنها راه حل رفع مشكل كمبود نيروي انساني استخدام نيروهاي جديد است. در زمينه آموزشي هفت هزار و 83 معلم كمبود داريم که این کمبود بايد توسط ساير معلمان شاغل تامين شود و این امر تاثیر منفی در کیفیت آموزش ها را به دنبال دارد. براي حل اين معضل مجبور شده ايم در شيفت هاي مختلف به معلمان اضافه كاري بدهيم.
وی با بیان اینکه 97 درصد از مدارس مناطق عشايري به صورت چند پايه اداره می شوند، می افزاید: يكي از مهمترین علل افت تحصيلي در مناطق محروم به ويژه عشايري اين است كه 97 درصد از مدارس در این مناطق به شكل چند پايه ای اداره می شود. در واقع  4 هزار کلاس دوره ابتدایی عشایر چند پایه ای اداره می شوند.

پیش دبستانی اجباری

چند سالی است که دوره پیش دبستانی به ویژه در مناطق دوزبانه اهمیت بیشتری پیدا کرده است. حدود 95 هزار نوآموز در استان وجود دارد که قرار است از سال تحصیلی آینده وارد کلاس اول ابتدایی شوند و انتظار می رود این آمادگی برای ورود نوآموزان به مدرسه فراهم شود.

مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان گذراندن دوره پیش دبستانی را در خوزستان رایگان و اجباری عنوان می کند و می گوید: گذراندن دوره پیش دبستانی برای نوآموزان پنج ساله در تمام شهرهای استان رایگان و اجباری می شود.

تقی زاده با اشاره به اهمیت دوره پیش دبستانی در کاهش افت تحصیلی و کیفیت بخشی به امور آموزشی عنوان می کند: همه نوآموزان قبل از رفتن به پایه اول ابتدایی باید تحت پوشش دوره پیش دبستانی قرار گیرند. این طرح یک ماهه برای 28 هزار نوآموز دوزبانه در 38 منطقه استان به جز مناطق اندیکا و مسجدسلیمان در حال اجراست.

نگاه ویژه به مدارس عشایری

14 هزار دانش آموز عشایری در 14 منطقه عشايري الوار گرمسيري، شوش، دزفول، سردشت، لالي، گتوند، انديكا، مسجدسليمان، رامهرمز، صيدون، باغملك، دهدز، ايذه و هويزه وجود دارد. خوزستان به لحاظ جمعیت دانش آموزان عشایری در جایگاه سوم کشور قرار دارد. بد نیست بدانید اين تعداد زياد،‌ يكي از علل افت علمي و آموزشي استان به شمار می رود.

به گفته حميد قنبري مدير آموزش و پرورش عشاير خوزستان، از کل مدارس موجود در خوزستان، 573 مدرسه در مناطق عشايري مستقرند كه بدترين كيفيت را دارند.

استاندار خوزستان در آخرین نشست شورای آموزش و پرورش استان با تاکید بر توجه ویژه به آموزش و پرورش عشایر با توجه به جمعیت بالای دانش آموزی آن، از نواخته شدن زنگ مدرسه در یکی از مناطق عشایری خبر داد که اهمیت و نگاه تازه مسئولان به این بخش را حکایت می کند.

برو و بیای مدرسه

نبود دسترسی آسان به مدرسه به ویژه در مناطق روستایی و در گروه جنسی دختران سبب شد در این چند سال آمار بازماندگان از تحصیل روز به روز بیشتر شوند تا جایی که امسال به دستور عالیترین مقام دولت در استان، ساماندهی سرویس مدارس در دستور کار قرار گرفت.

در این زمینه پلیس راه استان از فراهم شدن تمهیدات لازم برای کنترل ترافیک همزمان با فصل بازگشایی مدارس خبر می دهد. همچنین فرمانداران از فراهم شدن سرویس ایاب و ذهاب دانش آموزان و در مناطقی برای معلمان نیز خبر می دهند.

مدارس بی هوش

معلوم نیست سهم کدام دانش آموز از کلاس درس امسال گچ و تخته سیاه باشد و چه کسانی وایت برد و ماژیک یا مانیتور کامپیوتر و لپ تاب. هوشمندسازی کلاس‌ها و مدارس نیز یکی از برنامه‌های اصلی آموزش‌ و پرورش است که هدف‌ گذاری این برنامه برای هر سال تقریباً یک هزار و 200 مدرسه است، اما با توجه به بسترهای سخت‌ افزاری و نرم ‌افزاری لازم برای اجرای این طرح در هر مدرسه، معمولا این هدف ‌گذاری تحقق نمی ‌یابد. از شهریور 89 تاکنون دو هزار و 812 کلاس درس در قالب یک هزار و 138 مدرسه در استان هوشمندسازی شده‌ است.

مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان عمده ترین چالش هوشمندسازی مدارس را مشکلات مسیرهای دسترسی و عدم پوشش شبکه مخابرات در مناطقی از استان می داند و تشریح می کند: بخش عظیمی از مدارس استان در روستاها واقع شده‌ است، به طوری که به‌ جز مجتمع‌ ها و مراکز روستایی، تقریبأ 40 درصد کلاس‌ ها در روستاها و مناطق حاشیه شهرها قرار دارد که ایجاد شبکه ‌های هوشمند در این مدارس به دلیل برخی معذورات مانند عدم پوشش شبکه مخابرات منتفی است، اما هوشمندسازی کلاس‌ های درس به تجهیزاتی از قبیل رایانه و پروژکتور حتی در 10 مدرسه عشایری در مناطق شهیون دزفول، سردشت، لالی، گتوند، اندیکا، مسجدسلیمان ، باغملک ، صیدون ، ایذه و دهدز نیز انجام شده ‌است. تاکنون 789 مدرسه دولتی، 155 مدرسه غیرانتفاعی، 83 مدرسه شاهد، 32 مدرسه شبانه ‌روزی، 43 مدرسه هیات ‌امنایی، 31 مدرسه نمونه‌ دولتی و 19 مدرسه سمپاد در استان خوزستان هوشمندسازی شده اند.

از بی برنامگی تا تدوین سند

واقعيت اين است كه هم اکنون آموزش‌ و پرورش خوزستان از نظر علمي و شاخص‌ هاي وزارتخانه‌اي در رتبه يكي مانده به آخر قرار دارد. به گفته یکی از معلمان بازنشسته خوزستانی، زمانی استان بیشترین تعداد معلمان و مدرسه ها را داشت. چرا حالا با کمبود مواجه است؟ شاید یکی از جواب های این معلم بازنشسته «بی برنامگی» باشد.

استاندار خوزستان و اعضای شورای آموزش و پرورش به اتفاق مهمترين عامل افت در آموزش‌ و پرورش را «نداشتن برنامه» می دانند. به گفته مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان اگر برنامه داشته باشيم و براساس برنامه كار كنيم با توجه به وجود نيروهاي مستعد در آموزش‌ و پرورش خوزستان مي توان به چشم‌ انداز بسيار روشن ‌تري دست يافت.تقی زاده تصریح می کند: سند توسعه علمي و آموزشي تهيه شده و در شورا نيز مصوب شده است كه از تمامي فرمانداران تقاضا داريم در اولين جلسه شواري آموزش و پرورش شهر خود آن را ارزيابي مجدد كنند. در این برنامه 26 شاخص بين المللي، ملي و ظرفيت هاي منطقه اي ديده شده است.

سالی که نکوست...

طی چند سال گذشته ارقام متفاوتی از رتبه آموزش و پرورش استان ارائه شده به گونه ای که شاید دیگر نتوان بر اساس این آمار به رتبه و جایگاه آموزش و پرورش استناد کرد. اما اگر این رتبه بنا به گفته مسئولان آموزش و پرورش استان طی چند سال اخیر 24، 15 یا 31 هم که باشد، جایگاه شایسته ای نیست و باید برای ارتقا این رتبه تلاش شود. چیزی نمانده به اینکه جمعیت 950 هزار نفری دانش آموزی خوزستان در حدود 9 هزار مدرسه سال تحصیلی خود را آغاز کنند. سالی همراه با کمبودها. نداشتن معلم و کلاس درس از بقیه کمبودهایشان جدی‌ تر است.