گینه نو به جای استرالیا/شرایط سخت مسافران غیرقانونی به سرزمین کانگوروها
زینب اسماعیلی:«سرزمین کانگوروها» یکسالی است که دیگر سرزمین آرزوهای مهاجران بهویژه ایرانیان نیست؛ اما هنوز علاقهمندان زیادی دارد؛ مهاجرانی که دلارهای زیادی خرج میکنند تا به سرزمین دیگری بروند اما آنچه آنجا نصیبشان میشود بازداشتگاهی در جزیرهای دورافتاده است یا فرستادهشدن به کشور قحطیزده «گینه نو»؛ اندکی غذا و با کمترین امکانات، زندگی در چادر یا دستبالا کانکس و چندین سال بلاتکلیفی. پارلمان استرالیا بهدنبال افزایش شدید تعداد مهاجران، از 13 آگوست سال 2012 قانون سختگیرانهای را برای پناهجویان اجرا میکند: بر مبنای این قانون «تمامی پناهجویان حتی اگر وارد خاک استرالیا هم شده باشند با آنان مطابق قوانین داخلی استرالیا برخورد نخواهد شد.» پیشتر از تصویب این قانون دولت استرالیا با هرکسی که به خاک این کشور وارد میشد مطابق قوانین داخلی خود برخورد میکرد.
این قانون دقیقا مهاجرانی را نشانه رفته که بهصورت غیرقانونی و با قایق به استرالیا پامیگذارند، مهاجرانی که بخش زیادی از آنها، ایرانی هستند. بر مبنای این قانون، این دسته از مهاجران که تعدادشان هم کم نیست، راهی جزایری میشوند که هم به نام و هم در عمل، «جزیره» است؛ جزایری دورافتاده و با کمترین امکانات. جزایر «نائورو»، «مانوس»، «کریسمس» و جدیدا کشور قحطیزده «گینهنو»، از این هفته کمپ «کرتین» در شمالغربی استرالیا نیز به محلهای ارسال مهاجران افزوده میشود. بخش عظیم و گسترده این مهاجران، ایرانی هستند؛ ایرانیانی که در چهار، پنج سال گذشته به دنبال «پناه» راهی مالزی، اندونزی و با قایقهای مستعمل راهی استرالیا شدهاند. اما اگر به خاک استرالیا برسند، با عنوان «پناهجو» راهی بازداشتگاههای برپاشده در جزایری میشوند. زندانیشدن و سرگردانی در جزایر دورافتاده البته بدترین سرنوشتی نیست که ممکن است در انتظار مهاجران باشد؛ برخی از این مهاجران اصلا به مقصد نمیرسند، قایقهای مستعمل مالزیایی، خسته از قاچاق مکرر انسان به استرالیا، تاب امواج آبهای آزاد را نمیآورد و پناهجویان، غرق شده و به کام مرگ میروند.
قاچاقچیان با وعدههای فریبنده کار، تحصیل و موقعیت مرفه زندگی، با دریافت دستکم 20میلیونتومان مهاجران ایرانی را به طور غیرقانونی به استرالیا میبرند. بخش گستردهای از آنها نیز دارای سطح متوسطی از تحصیل هستند.
هفته گذشته یکی از این قایقها غرق شد، همانند هر هفتهای که یک یا دو قایق غرق میشود، تعداد زیادی از کسانیکه سوار این قایق بودند، اسیر امواج شدند و برخی که نجات پیدا کردند، به جزیره «نائورو» فرستاده شدند؛ جزایری که اخیرا در آن چادر و کانکس برپا شده است. یک منبع آگاه در وزارت مهاجرت و شهروندی استرالیا که نخواست نامش فاش شود، به «شرق» میگوید: «بهطور میانگین هر روز چهار قایق از اندونزی به استرالیا میرسد که بین 50 تا صدنفر سوار آن هستند. ایرانیها، افغانها، سریلانکاییها عمده قومیتهایی هستند که از این طریق راهی استرالیا میشوند.
اما 70درصد این مهاجران ایرانی هستند. دولت لیبرال استرالیا قبلا با قایق مهاجران را برگشت میداد اما در سالهای گذشته با افزایش تعداد قایقها و تغییر قوانین مهاجرتی، مهاجران بعد از ماندن در زندانهای طولانیمدت یا میانمدت، ویزا دریافت میکردند. اما با قانونی که از 13 آگوست سال 2012 تصویب و اجرا میشود، دولت استرالیا تاکید کرده که سالیان سال، این پرونده بررسی نمیشود و مهاجران غیرقانونی مجبور به زندگی در جزایری میشوند که این دولت تعیین میکند. این «منبع آگاه» اضافه میکند: «به نظر میرسد این قانون در ورود مهاجران به استرالیا تاثیری جدی نداشته باشد چون در مدت یکسال گذشته حدود 26هزار مهاجر با قایق وارد استرالیا شدهاند و این عدد در تاریخ استرالیا بیسابقه است.»
کارشناسان معتقدند با وجود تصویب این قانون دولت استرالیا برای اجرای این قانون عزم و اراده کافی به خرج نمیداده، اما در هفتههای اخیر، دولتمردان استرالیایی اجرای سختگیرانهتر قانون را در دستور کار خود قرار دادهاند در همین چارچوب با کشورهای اندونزی و گینه توافقاتی کردهاند تا مسیر مهاجرت از این کشورها را تنگتر کنند.»
رشوهگرفتن از ایرانیها در اندونزی
به گفته این «منبع آگاه»، در فرودگاه جاکارتا، پایتخت اندونزی، مسافران ایرانی از صف جدا شده و با گرفتن پولهای کلان، برای آنها ویزا صادر میکنند. این در حالی است که چند روز گذشته دولت اندونزی اعلام کرده که دیگر برای ایرانیان در فرودگاه ویزا صادر نمیشود. آخرین قایق پناهجویان که عازم استرالیا بودند، یکشنبه هفته گذشته غرق شد، دو نفر از مسافران این قایق فوت شدند و بقیه به «نائورو» فرستاده شدند. تعداد دقیق ایرانیانی که به این جزیره فرستاده شدهاند، مشخص نیست؛ سوالی که وزارت خارجه ایران نیز پاسخ آن را نمیداند.
سخنگوی وزارت خارجه ایران روز گذشته در مورد این موضوع با اظهار تاسف از وضعیت این پناهجویان گفت: «مسافران این کشتیها که بیش از ظرفیت خود سوار میکنند، در این سانحه غرق شدهاند. دولت اندونزی و استرالیا البته تمام تلاش خود را برای نجات حادثهدیدگان کردهاند اما معمولا با غرقشدن تعداد زیادی از افراد همراه بوده است و متاسفانه در موارد زیادی حتی جنازهها هم پیدا نشدهاند.
در حالت دیگر، آنها پس از رسیدن به استرالیا با ماجراهای جدیدی روبهرو و در کمپهای پناهندگان نگهداری میشوند.» او در مورد آشوبی که چند روز گذشته در جزیره «نائورو» رخ داده نیز گفت: «استرالیا کمپهایی را در جزایر دورافتادهای قرار داده که یکی از آنها جزیره «نائورو» است. مهاجران در آنجا تقریبا بهطور کامل فراموش میشوند. پس از مدتها بلاتکلیفی سر به شورش و عصیان گذاشتهاند و با مقامات محلی و مردم آن جزیره درگیر شدهاند. اینکه دقیقا چه تعداد از افراد در این درگیری مجروح یا احیانا کشته شده باشند، خبر دقیقی نداریم. مجموعه این تحول و حرکت دغدغه و دردسری برای ما و دولت اندونزی و دولت استرالیا بوده است. چندین دور مذاکرات به صورت دوجانبه بین سه کشور وجود داشته تا با این پدیده برخورد شود و از تبعات منفی آن جلوگیری کنیم.» در این میان، اطلاعاتی که سخنگوی وزارت خارجه ایران، دیروز در مورد وضعیت پناهجویان ایرانی در استرالیا میدهد، چیزی بیشتر از آن نیست که در رسانهها و خبرگزاریهای خارجی منتشر شده است. او در مورد این موضوع از رسانهها استمداد میطلبد تا «اطلاعرسانی دقیقتر و کاملتری به افرادی که فریب این داستانها و گروه قاچاقی را میخورند، بدهند.»
آشوب در «نائورو»
منبع آگاه وزارت مهاجرت استرالیا در مورد این حادثه به «شرق» میگوید: «حدود شش ماه قبل 30 ایرانی در این جزیره بودند، برخی ایرانیها در این کشور حتی خود را عرب معرفی میکنند. سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوالی در مورد تعداد مهاجران ایرانی در جزایر استرالیا اظهار بیاطلاعی کرد. بیشتر مهاجران به مقصد استرالیا، از شهرهای ایلام، اهواز، شیراز، کازرون و حومه تهران بهطور غیرقانونی راهی این کشور میشوند.
در درگیریای که در جزیره نائورو رخ داده، 60 نفر زندانی و چند نفر نیز زخمی شدهاند. اما کسی در این درگیری کشته نشده است. بر مبنای اطلاع یکی از کارکنان اداره مهاجرت ساکن در جزیره نائورو، پنج نفر ایرانی ساکن در این جزیره بهدلیل مشکل روحی و روانی به شهر «پرت» منتقل شدهاند. اما کسانیکه به شهرها منتقل میشوند نیز تسهیلات ویژهای دریافت نمیکنند. آنها بدون داشتن شرایط شهروندی در شهر زندگی میکنند، اجازه کار و تحصیل – اگر بالای 18سال باشند- ندارند و با 120 تا 150دلار حقوق پناهندگی در هفته. آنها با این پول باید هزینه زندگی، خوراک، پوشاک و مسکن خود را بدهند. آنها تنها شش هفته امکان استفاده از خانه رایگان را دارند تا برای خود مسکن تهیه کنند. تهیه مسکن در این شرایط بسیار سخت است، بسیاری از مجردها، مجبور به زندگی هفت تا هشتنفره در یک اتاق هستند. این منبع آگاه به «شرق» میگوید: در میان مهاجران این جزایر خودزنی، خودکشی و آسیبهای گستردهای دیده میشود. دولت استرالیا برای اجرای قانون خود، هزینهای بیشتر از آنچه با نگهداری این مهاجران در کشور میکرد، باید انجام دهد تا مهاجران را به گینهنو یا یکی از جزایر بفرستد.
قرار است جزیره کرتین در شمال غربی استرالیا نیز به جزایر سکونت مهاجران افزوده شود. دولت برای مهاجرانی که در بازداشتگاههای جزایر سکونت پیدا میکنند، سه وعده غذا میدهد، کلاس آموزش زبان و خدمات پزشکی محدود.
نظرات بینندگان: